Relaxatie therapie is een bijzondere behandelingsvorm binnen de kinesitherapie. Door middel van relaxatietechnieken wordt zowel op het niveau van het somatisch als het psychosomatisch (dis)functioneren van een zorgvrager geïntervenieerd (bron: https://faber.kuleuven.be/nl/pv/pvg/pvgrelaxatie/index)
Een relaxatietherapeut zal volgende vaardigheden bij een zorgvrager aanleren: 1) het zelfstandig reguleren van de eigen spanningstoestand om de klachten beter te controleren 2) het toepassen van de relaxatietechnieken tijdens dagdagelijkse of spanningsinducerende activiteiten 3) het preventief aanwenden van de verworven relaxatietechnieken om spanning te kunnen voorkomen
De aanname van de relaxatierespons leidt tot minder spanning, angst en sympathisch gerelateerde reacties en tot herstel van het neurovegetatief systeem. Het draagt bij tot mentale hygiëne waarbij een verbeterde concentratie en een verhoogde innerlijke ordening van de gedachten plaatsgrijpt. Het toepassen van relaxatieoefeningen zijn mogelijke acties (‘coping’) om stressvolle situaties gemakkelijker en efficiënter aan te gaan. Kinderen die met relaxatie vertrouwd geraken slagen er ook in gevoeliger te zijn voor spanningsvolle situaties en signalen waardoor de concentratie en drang naar beweeglijkheid verbeteren. Relaxatietherapie kan ook als aanzet voor verdere psychologische begeleiding ingezet worden.
Hoe?
Tijdens de eerste sessie worden aan de hand van vragenlijsten de verschillende aspecten rond de klachten en hulpvraag bevraagd en geïnventariseerd. Nadien wordt de inbreng van de relaxatietherapie geduid en een mogelijk verloop van de behandeling geschetst.
Er wordt geput uit het aanbod van onder meer deze relaxatietechnieken: ademmeditatie, progressieve spierontspanningsmethode, autogene training, (ludieke) sofrologie, haptonomie, dynamische massage, mindfulness-oefeningen en het gebruik van visualisaties en metaforen. De therapie wordt rustig en op het ritme van de patiënt opgebouwd.
Bij kinderen worden vooral ludieke en dynamische elementen in de therapie verwerkt. Alle therapeutische stappen worden vooraf met de ouders besproken en nadien geëvalueerd.
Het belang van huiswerk wordt meermaals aangestipt.
Psycho-educatie
Op aanvraag van bedrijven, scholen en andere organisaties kan psycho-educatie verleend worden. Volgende topics worden behandeld: inzichten in stressgerelateerde klachten en burn-out; mogelijkheden vanuit relaxatietechnieken om de spanningssymptomen zelfstandig aan te pakken; ontspanningslessen voor kinderen, relaxatietherapie bij personen met dementie.
De opleiding van de relaxatietherapie in Vlaanderen
Rond de jaren ’80 beslist de Lokerse kinesitherapeut Etienne Verdegem om een meerjarige opleiding relaxatietherapie in samenwerking met het toenmalige IRSK op te starten. Naast de klassieke relaxatiemethodieken was er van meetaf aan ook aandacht voor sofrologie (Rik Van Dijck), hypnosetherapie en haptonomie (Etienne Verdegem). Begin de jaren ‘90 wordt het docententeam uitgebreid om de intense driejarige opleiding mee vorm te geven. Vele Vlaamse en Nederlandse kinesitherapeuten worden tot deskundige relaxatietherapeuten gevormd in de rustgevende lesruimten ten huize Verdegem in Lokeren. Rond 2007 wordt, wegens gezondheidsredenen van Etienne, de opleiding overgedragen aan het docententeam. De Lokerse periode wordt hierbij afgesloten. Vanaf 2009 gaat de modulaire en geüpdatete opleiding in de relaxatietherapie door in het Rustpunt, Gent in samenwerking met vzw Vorm. In de vernieuwde opleiding worden mindfulness, dynamische massage en ludieke sofrologie opgenomen. Het vast docententeam onder coördinatie van Karl Devreese hecht meer belang aan een grotere inbreng van experten als gastdocenten. Sedert 2015 werd de opleiding geparkeerd als permanente vorming met getuigschrift in KU Leuven. De tweejarige opleiding legt de focus op meer wetenschappelijke onderbouwing van relaxatietherapie en mikt op zowel volwassenen en kinderen.